Kiedy zastosować tabletkę dzień po

Antykoncepcja awaryjna to ostatnia z metod, którą możemy użyć po odbyciu niezabezpieczonego stosunku, aby zapobiec niechcianej ciąży. W Polsce stosuje się dwa typy tabletek dzień po stosunku: Escapelle i EllaOne (obie są wydawane na receptę).

W poniższym tekście odpowiemy na podstawowe pytania z jakimi może się zmierzyć osoba zainteresowana tematem antykoncepcji awaryjnej.

Tabletka dzień po – co to takiego?

Tabletka dzień po stosunku (zwana inaczej jako pigułka dzień po lub tabletka 72h po) to antykoncepcja awaryjna stosowana w momencie, w którym odbyliśmy stosunek bez zabezpieczenia lub inne metody antykoncepcyjne zawiodły. Tabletkę dzień po używamy, aby uniknąć niechcianej ciąży. Pigułka po nie może być stosowana jako tradycyjne środki antykoncepcyjne – musi być stosowana z rozwagą oraz tylko w kryzysowej sytuacji, ponieważ nie zawsze jest ona w stanie ochronić nas przed niechcianą ciążą.

Rodzaje tabletek dzień po stosunku

Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje tabletek po stosunku : Escapelle i EllaOne

• tabletki Escapelle – jest to lewonorgestrel – tabletka ta przyjmowana powinna być do 72h (czyli do 3 dni) po odbyciu stosunku płciowego bez zabezpieczenia. Należy pamiętać, aby tabletkę wziąć jak najszybciej, ponieważ z upływem czasu skuteczność tabletki dzień po stosunku maleje.
• tabletki EllaOne – jest to octan uliprystalu – tabletka ta może być przyjęta nawet do 5 dni po odbyciu niezabezpieczonego stosunku płciowego. Tabletki te zawierają substancję czynną octan, która ma na celu zatrzymanie owulacji. Mimo to, tak jak w poprzedniej tabletce również tutaj im szybciej weźmiemy tabletkę dzień po – tym lepiej.

EllaOne czy Escapelle – którą tabletkę wybrać?

Rodzaj tabletki należy dobrać indywidualnie podczas konsultacji ze specjalistą, aczkolwiek najbardziej kluczową kwestią będzie tutaj czas, który minął od odbycia niezabezpieczonego stosunku. Escapelle to tabletka, którą należy wziąć najlepiej maksymalnie dzień po ryzykownym stosunku płciowym, natomiast EllaOne może być zażyta nawet do 120h od odbycia takiego stosunku (pod warunkiem, że nie doszło do wcześniejszego zapłodnienia).

Pamiętajmy jednak, że obie te tabletki to środki, które mają pomóc kobietom znajdującym się w trudnej sytuacji, które nie są gotowe na macierzyństwo i chcą mieć większą pewność, że nie dojdzie do zapłodnienia, a nie środki antykoncepcji stosowane regularnie.

Jak działają tabletki awaryjne?

Do powstania zarodka dochodzi w momencie, w którym plemniki dotrą do komórki jajowej i połączą się z nią. Pigułka dzień po ma za zadanie zatrzymanie lub opóźnienie owulacji (zatrzymanie uwolnienia komórki jajowej przez jajnik), a w konsekwencji uniemożliwienie zapłodnienia. Należy pamiętać, że tabletki dzień po nie są tabletkami wczesnoporonnymi, ponieważ nie mają wpływu na implantacje zarodka w błonie śluzowej macicy. Tabletki dzień po nie chronią również przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Nie mogą również być używane jako zamiennik antykoncepcji hormonalnej.

Tabletka dzień po – jak ją dostać?

Zarówno EllaOne jak i Escapelle to antykoncepcja awaryjna dostępna w Polsce na receptę. O użyciu antykoncepcji awaryjnej zatem nie decydują tylko partnerzy, ale i lekarz. Jeśli mówimy o antykoncepcji awaryjnej musimy wziąć pod uwagę, że jej skuteczność zależy od szybkości zażycia tabletki. Receptę na tabletkę dzień po może wystawić lekarz dowolnej specjalizacji, aczkolwiek z racji często długich kolejek do lekarzy najwięcej osób decyduję się na konsultację oraz wydanie recepty online. Po wypełnieniu krótkiej ankiety zdrowotnej na stronie (trwa to ok. 5 min) otrzymujemy receptę na email (lub kod recepty poprzez sms) na dopasowaną do nas przez specjalistów tabletkę dzień po stosunku. Receptę możemy zrealizować w każdej aptece. Tabletka dzień po nie jest w Polsce refundowana. Koszt tabletki dzień po waha się pomiędzy 50 a 150zł.

Czy lekarz może odmówić przepisania tabletki po?

Niestety, zgodnie z Polskim prawem lekarz ma prawo odmówić wypisania recepty na pigułkę po powołując się na klauzulę sumienia. W dalszym ciągu ta kwestia wzbudza wiele emocji, ponieważ antykoncepcja ta nie ma działania wczesnoporonnego.

Czy farmaceuta może odmówić wydania pigułki po?

Farmaceuci nie mają prawa odmówić wydania przepisanej przez lekarza tabletki po, ponieważ klauzula sumienia obowiązuje tylko lekarzy, pielęgniarki oraz położne, także aptekarz jest prawnie zobowiązany do wydania przepisanego nam leku.

Antykoncepcja awaryjna – kiedy zastosować tabletkę dzień po?

Tabletka dzień po może być stosowana w każdym momencie cyklu miesiączkowego, jeśli odbycie stosunku było bez zabezpieczenia lub inne metody antykoncepcyjne zawiodły. Tabletka dzień po ma za zadanie chronić nas przed niechcianą ciążą. Antykoncepcję awaryjną można stosować w każdej porze dnia (zarówno przed jak i po posiłku). Należy jednak pamiętać, że jeśli doszło do uwolnienia się komórki jajowej przez jajniki to tabletka dzień po może być nieskuteczna. Również gdy doszło do opóźnienia cyklu miesiączkowego należy wykonać test ciążowy przed podjęciem decyzji o zażyciu tabletki po. Także po zażyciu Escapelle nie powinno się karmić piersią, a po EllaOne powstrzymaj się od karmienia piersią przez tydzień po zażyciu tabletki.

Skuteczność tabletki dzień po

Skuteczność antykoncepcji awaryjnej zależy przede wszystkim od czasu, który upłynął od odbycia stosunku bez zabezpieczenia oraz od momentu cyklu miesiączkowego, w którym jesteśmy. Tabletka 72h po może nie zadziałać, gdy doszło do już uwolnionej komórki jajowej. Producenci tabletki awaryjnej proszą o zgłaszanie do nich sytuacji, gdy po wzięciu tabletki dzień po doszło do zapłodnienia. Musimy pamiętać, że doustna antykoncepcja awaryjna ma pomóc przy opóźnieniu owulacji lub zahamowaniu jej, a nie wywołać wczesne poronienie. Jeśli chodzi o tabletkę po jej skuteczność jest największa do 12h (oraz przed dniem owulacji) od odbycia stosunku bez zabezpieczenia. Natomiast po upływie 72h ich skuteczność wynosi już tylko 16%. Jeśli zastosowanie antykoncepcji awaryjnej po odbyciu stosunku, który był ryzykowny odbędzie się po owulacji to antykoncepcja awaryjna prawdopodobnie nie uchroni nas przed niepożądaną ciążą.

Co może zniwelować skuteczność zastosowania tabletki po stosunku?

Na efektywne działanie tabletki 72h po mogą wpłynąć: zbyt długi czas oczekiwania na wzięcie tabletki, dzień cyklu miesiączkowego, wymioty po przyjęciu pigułki po oraz otyłość.

Ile pigułek po należy wziąć, aby uniknąć ciąży?

Pigułki dzień po nie powinno się stosować dwa razy w ciągu jednego cyklu menstruacyjnego, aczkolwiek w momencie wystąpienia wymiotów do 3h po zażyciu tabletki dopuszczalne jest wzięcie drugiej, aby zapewnić większą skuteczność działania tabletki.

Mimo zażycia tabletki 72h po zaleca się dalsze stosowanie dotychczasowej antykoncepcji oraz, jeśli jest to antykoncepcja hormonalna, zastosowanie dodatkowo antykoncepcji mechanicznej co najmniej do rozpoczęcia następnego cyklu miesiączkowego.

Skutki uboczne antykoncepcji awaryjnej

Gdy stosujemy antykoncepcję awaryjną musimy mieć na uwadze również jej skutki uboczne. Regularne stosowanie antykoncepcji awaryjnej może doprowadzić do zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu, czy też opóźnienia cyklu miesiączkowego.

Najczęstsze skutki uboczne tabletka dzień po:

• bóle i zawroty głowy
• nudności i wymioty
• bóle brzucha
• tkliwość piersi
• krwawienia pomiędzy poszczególnymi miesiączkami
• bóle pleców
• bóle w poszczególnych częściach ciała
• problemy ze snem
• złe samopoczucie
• uczucie niepokoju.

Poza wyżej wymienionymi możliwe skutki uboczne to: zwiększenie lub zmniejszenie popędu płciowego, gorączka, omdlenia, wzmożone pragnienie, zmiany skórne, dziwne i nieregularne krwawienie miesiączkowe oraz zaburzenia apetytu. Skutki uboczne tabletki dzień po występują najczęściej, gdy są stosowane bez kontroli specjalisty.

Zastosowanie tabletki po, a brak okresu – co to znaczy?

Brak okresu po tabletce awaryjnej nie jest niczym zaskakującym. Możliwe jest, że kobieta jest w ciąży jeśli miesiączka spóźnia się więcej niż 7 dni, wystąpiły bardzo obfite lub skąpe krwawienia oraz pojawiły się pierwsze objawy ciąży, takie jak: nudności, tkliwość piersi, czy bóle podbrzusza.

Przeciwskazania do stosowania antykoncepcji awaryjnej

Do głównych przeciwwskazań do stosowanie antykoncepcji awaryjnej zaliczamy: choroby jelita cienkiego, zaburzenia wątroby, zaburzenia jajowodów lub wcześniejsza ciąża pozamaciczna, choroby nowotworowe, zaburzenia zakrzepowo-zatorowe oraz astma.

Tabletka po a tabletki antykoncepcyjne

Tabletki po maja podobne działanie do tabletek antykoncepcyjnych, ale nie mogą być ich zamiennikiem. Mimo brania tabletek hormonalnych możemy bez problemu dodatkowo zastosować antykoncepcję awaryjną (np. przy pominięciu tabletki antykoncepcyjnej). Nie musimy martwić się o zbyt dużą dawkę hormonów, ponieważ obie te metody antykoncepcji mają skład dobrany tak, aby można było je łączyć bez strachu o groźne skutki uboczne. Jeśli pominiemy tabletkę antykoncepcyjną, tabletkę po należy przyjąć na dzień przed owulacją, aby była ona najbardziej skuteczna. Jednak nawet po przyjęciu tabletki po należy pamiętać o używaniu tabletek antykoncepcyjnych (lub np. wkładki wewnątrzmacicznej). Jednak pamiętajmy, że octan uliprystalu może zmniejszyć działanie antykoncepcji hormonalnej. Warto więc – do czasu kolejnej miesiączki – używać dodatkowej antykoncepcji mechanicznej (np. prezerwatyw).

Antykoncepcja awaryjna a naturalne metody planowania rodziny

Nawet jeśli przyjęłaś kiedyś pigułkę 72h po to nie powinna ona wpłynąć na późniejszą płodność, a co za tym idzie, na przyszłe planowanie powiększenia rodziny. Działanie tabletki awaryjnej ma na celu jednorazowe odsunięcie owulacji w czasie lub jej zatrzymanie, a jej skutki uboczne nie powinny być odczuwalne dłużej niż do następnej owulacji. Warto jednak skonsultować każde zastosowanie tabletki po oraz planowanie rodziny z twoim lekarzem ginekologiem.

Tabletka dzień po – podsumowanie

Antykoncepcja hormonalna występująca w postaci tabletek 72h po ma na celu to, aby uwalnianie komórki jajowej niedoszło do skutku poprzez zatrzymanie lub przesunięcie owulacji. Odsetek ciąż po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej wynosi ok. 2%. Oznacza to, że 2 kobiety na 100 po jej przyjęciu zachodzą w ciążę. Tabletkę po otrzymać można tylko i wyłącznie na receptę, a przepisać tabletkę może każdy lekarz, niezależnie od jego specjalizacji. Pigułkę po a inne preparaty hormonalne można łączyć, ale należy pamiętać o stosowaniu dodatkowych mechanicznych metod antykoncepcji (gdyż octan uliprystalu, który znajduje się w tabletce po może niwelować działanie np. tabletek antykoncepcyjnych). Należy jednak pamiętać, że stosowanie tabletek awaryjnych jest ostatecznością i powinno być używane tylko w kryzysowej sytuacji.