Objawy i leczenie zapalenia zatok u dzieci

Zapalenie zatok – charakterystyka choroby

Chore zatoki to dolegliwość, która w Polsce występuje powszechnie. Największą liczbę zachorowań odnotowuje się w okresie jesienno-zimowym, choć tak naprawdę jesteśmy narażeni na chorobę o każdej porze roku. Zwiększonej liczbie zachorowań u dzieci sprzyja uczęszczanie do szkół i przedszkoli. To miejsca, gdzie każdego dnia spotyka się wiele osób i dużo łatwiej o przenoszenie się szkodliwych drobnoustrojów. W związku z tym warto uczulić dzieci na to, aby zwiększyły dbałość o profilaktykę. Zapalenie zatok może być spowodowane przez: wirusy, bakterie i grzyby. Ze względu na jego przyczynę oraz rodzaj zainfekowanych zatok, wyróżnia się różne typy schorzenia.

Jakie zatoki znajdują się w organizmie człowieka?

Każdy z nas ma cztery party zatok, które odpowiadają za poszczególne funkcje w organizmie. Wszystkie one narażone są na występowanie zapalenia i klasyfikowane są jako zatoki przynosowe. W budowie anatomicznej człowiek wyróżnia się:

• zatoki klinowe;
• zatoki czołowe;
• zatoki sitowe;
• zatoki szczękowe.

Mają one bezpośrednie połączenie z jamą nosową nosa. Pełnią ważną rolę w funkcjonowaniu całego organizmu. Z jednej strony chronią przed urazami czaszkę i mózg, a z drugiej odpowiadają za filtrację, nawilżenie i ogrzewanie powietrza oraz blokują dostawanie się do organizmu szkodliwych drobnoustrojów.

Podstawowe rodzaje zapalenia zatok u dzieci

Poniżej przedstawiamy podstawowe rodzaje zapalenia zatok przynosowych, które może dotyczyć najmłodszych pacjentów. Zgodnie z klasyfikacją medyczną wyróżnia się:

• przewlekłe zapalenie zatok;
• podostre zapalenie zatok;
• ostre zapalenie zatok;
• zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych.

Uwzględniając przyczyny zapalenia zatok, wymienia się:

• wirusowe zapalenie zatok;
• grzybicze zapalenie zatok;
• bakteryjne zapalenie zatok;
• alergiczny nieżyt nosa.

W celu określenia konkretnego typu choroby przeprowadza się specjalistyczne badania medyczne.

Przyczyny występowania zapalenia zatok u dzieci

Najczęściej za zapalenie zatok u dzieci odpowiadają wirusy, w tym m.in.: paragrypa, wirusy RS, rynowirusy, adenowirusy i koronawirusy. Dodatkowo występowaniu choroby sprzyjają wady anatomiczne nosa u dzieci. Przykładem takiej wady jest m.in. skrzywienie przegrody nosowej. Wśród innych przyczyn wymienia się m.in.:

• alergie różnego typu;
• polipy blokujące zatoki;
• zaburzenia hormonalne;
• narażenie na dym papierosowy i zanieczyszczone powietrze.

Dodatkowo realnym zagrożeniem są choroby współistniejące u dzieci, w tym m.in.:

• mukowiscydoza;
• astma;
• HIV;
• refluks żołądkowo przełykowy.

Dzieci z tymi chorobami powinny zachowywać szczególną ostrożność. W ich przypadku to na rodzicach ciąży duża odpowiedzialność.

Przewlekłe zapalenie zatok u dzieci

Niezwykle groźne z punktu widzenia najmłodszych pacjentów jest zapalenie zatok o charakterze długotrwałym. O przypadku przewlekłego zapalenia zatok mówimy wtedy, gdy stan zapalny utrzymuje się przez minimum trzy miesiące. To najsilniejsza postać zapalenia zatok, która może być bardzo groźna u dzieci. Niestety tego typu schorzenie ma tendencję do nawracania, a stosowane leczenie farmakologiczne nie zawsze daje stu procent gwarancji skuteczności. W określonych przypadkach dzieci mogą wymagać zabiegu operacyjnego, jednak zawsze decyduje o tym lekarz prowadzący. Pod uwagę należy wziąć bezpieczeństwo i dobro pacjenta.

Dzieci chorują przede wszystkim na zatoki szczękowe i sitowe

Dzieci narażone są przede wszystkim na zapalenie zatok sitowych i szczękowych. To one wykształcają się jako pierwsze i obecne są już u około 90% noworodków. Ponadto w przypadku zatok sitowych odnotowuje się ich dynamiczny wzrost między 3. a 8. rokiem życia malucha. W pełni wykształcone zatoki przynosowe sitowe obserwuje się około 12. roku życia. Faza rozwoju zatok szczękowych występuje pomiędzy 1. a 12. rokiem życia, aby kulminacyjny moment osiągnąć w 15. roku.

Dla porównania zatoki klinowe i czołowe pojawiają się dopiero około 3. roku życia dziecka, a ich faza rozwoju jest znacznie dłuższa. Klinowe powinny być w pełni wykształcone około 15. roku życia, a czołowe nawet pięć lat później. Oznacza to, że schorzenia dotyczące tych dwóch ostatnich dotyczą przede wszystkim osób dorosłych.

Objawy chorych zatok u dzieci

Objawy zapalenia zatok u dzieci mogą przybrać różną skalę. Zazwyczaj schorzenie występuje w przypadku wirusowej choroby przeziębieniowej. Zwiększone nasilenie objawów obserwuje się w pierwszych dniach infekcji. Następnie słabną w ciągu 5-7 dni. Podstawowe dolegliwości związane z zapaleniem zatok to m.in.:

• ból zatok;
• ból gardła;
• pogorszone samopoczucie;
• ból mięśni;
• gorączka;
• kichanie;
• zaburzenia snu;
• przykry zapach z ust;
• zatkane zatoki;
• wyciek z nosa;
• kaszel;
• ból głowy;
• wydzielina ściekająca po tylnej ścianie gardła (spływanie wydzieliny);
• obrzęk powiek;
• brak łaknienia;
• czasowa utrata węchu;
• zmiana barwy głosu;
• drapanie w gardle.

W zależności od stopnia zakażenia i indywidualnych predyspozycji pacjenta, wybrane objawy mogą utrzymywać się nawet przez 14 dni i więcej. Dotyczy to przede wszystkim kataru, uczucia zatkanych zatok i kaszlu.

Co zrobić w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów?

Jeżeli zaobserwujesz u swojego dziecka niepokojące objawy świadczące o infekcji górnych dróg oddechowych, to postaw na leczenie w domowych warunkach. Należy zadbać o to, aby dziecko stosowało leczenie objawowe oraz regularnie przyjmowało płyny. Jeżeli objawy nie zaczną ustępować w ciągu pierwszych 3-5 dni, a gorączka będzie się utrzymywała, to należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. W tym celu rekomenduje się wizytę w stacjonarnej przychodni lekarskiej. Długotrwałe lub nawracające problemy z zapaleniem zatok są wskazaniem do tego, aby odbyć konsultację laryngologiczną i alergologiczną. W określonych przypadkach rekomenduje się diagnostykę w kierunku: zespołu zaburzeń ruchomości nabłonka oddechowego, zaburzeń działania układu immunologicznego lub mukowiscydozy.

Diagnostyka zapalenia zatok u dzieci

To lekarz stawia właściwą diagnozę w przypadku zapalenia zatok. Jest to poprzedzone badaniem medycznym. Zapalenie zatok przynosowych klasyfikowane jest wtedy, gdy u dziecka występują minimum 2 z 4 podstawowych objawów klinicznych:

• wyciek wydzieliny z nosa;
• zatkanie nosa;
• upośledzenie węchu;
• rozpieranie/ból okolicy twarzy.

Szczegółowe wytyczne dotyczące diagnostyki przy ostrym zapaleniu zatok znajdują się w wytycznych EPOS. Prawidłowe rozpoznanie zapalenia zatok pomaga w szybkim wdrożeniu skutecznego leczenia i poprawieniu stanu zdrowia młodych pacjentów.

W ramach diagnostyki stosuje się także wybrane badania medyczne, w tym m.in.:

• tomografię komputerową;
• rezonans magnetyczny;
• RTG zatok przynosowych;
• rynoskopię przednią przy pomocy wziernika i lampy czołowej;
• badanie laryngologiczne;
• badanie palpacyjne twarzy i szyi pacjenta;
• testy alergiczne.

Leczenie objawowe w domowych warunkach

Dzieci borykające się z zapaleniem zatok powinny podlegać leczeniu objawowemu w domowych warunkach. W tym celu stosuje się leki przeciwbólowe, leki przeciwgorączkowe, syropy na kaszel, niesteroidowe leki przeciwzapalne, preparaty antyhistaminowe, inhalacje oraz miejscowe preparaty do gardła i nosa. Środki farmakologiczne powinny być dopasowane do wieku dziecka i masy jego ciała. Decyzję w tym zakresie podejmuje lekarz prowadzący po przeprowadzonych badaniach. W określonych przypadkach stosuje się płukanie zatok. Lekarze rekomendują do płukania nosa roztwór soli morskiej. Zawsze swoje postępowanie należy skonsultować z lekarzem prowadzącym dziecko. Rodzice nie powinni w leczeniu postępować na własną rękę, ponieważ może to stwarzać realne zagrożenie dla ich dzieci.

Kiedy wprowadza się antybiotyk?

Jeżeli u dziecka rozpozna się bakteryjne zapalenie zatok, to niezbędne jest wdrożenie w leczeniu antybiotyku. Diagnoza opiera się na obserwacji dziecka, w tym m.in. konsystencji i koloru wydzieliny z nosa. Ponadto przy zakażeniu bakteryjnym objawy utrzymują się znacznie dłużej. O tym jak leczyć zapalenie zatok u dziecka decyduje lekarz. Antybiotyk dobierany jest do szczepu bakterii, która wywołała zakażenie. Najczęściej odnotowywane są zakażenia bakteryjne szczepami:

• Streptococcus pneumoniae;
• Moraxella catarrhalis;
• Haemophilus influenzae;
• paciorkowcami grupy A.

Jednocześnie przy zakażeniu Staphylococcus aureus lub innymi bakteriami beztlenowymi może sugerować zmiany zapalne w obrębie zębów. Wówczas leczenie zatok wymaga szerszego podejścia do problemu medycznego.

Czy zabieg może być konieczny?

Czasami w leczeniu chorych zatok niezbędne jest wykonanie zabiegu chirurgicznego. Dzieje się tak wtedy, gdy farmakologia jest niewystarczająca, a problem ma charakter nawracający. Podczas zabiegów można m.in.:

• odwrócić utratę powietrzności zatok;
• osuszyć i oczyścić zatoki;
• usunąć polipy i guzy z nosa;
• poprawić skrzywioną przegrodę nosową.

W ten sposób można wpłynąć korzystnie na komfort życia dziecka oraz zminimalizować ryzyko nawracania zapalenia zatok w przyszłości.

Profilaktyka przed zapalaniem zatok

W okresie największej liczby zachorowań warto postawić na profilaktykę przed zapaleniem zatok. Niestety wśród dzieci jest o to bardzo trudno, ponieważ uczęszczają one do przedszkoli i szkół. Panują tam doskonałe warunki do rozprzestrzeniania się szkodliwych drobnoustrojów. W ramach profilaktyki warto jednak postawić na:

• szczepienia ochronne przeciwko grypie, Haemophilus influenzae typu b i pneumokokom;
• dbanie o odpowiednią higienę (osłona twarzy przy kaszlu, częste i dokładne mycie rąk);
• unikanie kontaktu z osobami chorymi i z objawami infekcji górnych dróg oddechowych.

Warto uczulać na to swoje dzieci, aby zmniejszyć ryzyko ewentualnego zachorowania.

Nie bagatelizuj problemów z zatokami u Twojego dziecka

Pod żadnym pozorem rodzice nie powinni bagatelizować problemów z zatokami przynosowymi u swoich dzieci. Nieleczone lub niewłaściwie leczone zakażenie może powodować groźne powikłania. Dotyczy to przede wszystkim schorzenia o charakterze przewlekłym. Podstawowe zagrożenia związane z nieleczonym zapaleniem zatok to m.in.:

• ropień oczodołu;
• ropień mózgu;
• zaburzenia ostrości wzroku;
• zakrzep zatoki jamistej;
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• powikłania wewnątrzczaszkowe;
• długotrwałe problemy z oddychaniem i niedrożność nosa.

Wówczas dziecko może wymagać hospitalizacji i wdrożenia antybiotyków dożylnych. Jeżeli niepokoi Cię stan Twojego dziecka i objawy zapalenia nie ustępują, to niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem prowadzącym. Wszystko w trosce o zdrowie i bezpieczeństwo malucha. Niektóre powikłania mogą zagrażać życiu dziecka.

Recepta online przy zapaleniu zatok u dziecka

W przypadku zapalenia zatok przynosowych można skorzystać z recepty online. To zdalna konsultacja medyczna, która rekomendowana jest w przypadku przewlekłego zakażenia. Wówczas pacjent musi przyjmować leki w dłuższej perspektywie. Pierwsze badanie i przepisanie leku muszą odbyć się w stacjonarnym gabinecie. Kontynuacja leczenia może być prowadzona w oparciu o zdalną opiekę zdrowotną. Recepta online to usługa, która polega na wypełnieniu formularza medycznego i wskazaniu przyjmowanego dotychczas preparatu. Po opłaceniu usługi, nasz specjalista zapozna się z Twoim zgłoszeniem oraz dokumentacją medyczną. Jeżeli uzna to za uzasadnione, to zostanie wystawiona e-recepta na zakup leków stosowanych w terapii.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lekarz może pokierować pacjenta na badania specjalistyczne w gabinecie. Wszystko w trosce o zdrowie i bezpieczeństwo chorej osoby. Nasi eksperci zawsze stawiają to na pierwszym miejscu. Zapraszamy do skorzystania z oferty przygotowanej przez https://nachorobe.pl/. Zadbamy o zdrowie Twojego dziecka i pomożemy mu poradzić sobie z zapaleniem zatok.